ԱՐՑԱԽ

"Эрмани Шуша (Армянский Шуши) ,который ты видел, полностью сожжен. Оставили только 5-10 домов. Более 1000 армян взяли в плен. Всех мужчин истребили, даже халифа (епископа) , всех известных и зажиточных людей. Мусульмане ограбили несметные богатства армян и так обогатились, что обнаглели." (ГИКМНКР,Ф. 11. л.107). 7 апреля 1920 года. Алимарданбеков, солдат азербайджанской армии, очевидец и участник гибели города Шуши #азероскоты

Էս հինչ զարմանք յերգիր-վեղս, Էս հինչ վյարքյար տոն ու տեղըս, Հունց անինքյ թա կուճյուր-նեղս, Կուճյուր տեղավ ամեն տեղըս։ Մատաղ ինիմ քու Թարթառեն, Մռավ սարեն, թութե ծառեն, Ռյանգ-ռյանգ մարմար քարեն, Մին էլ քարետ նախշած տառեն։ Տուն մի արծիվ՝ ես քու ճոտը, Մեզ պահողը՝ հացեն ճոթը, Մեր Շահ-թոթը, սարեն օթը, Մին էլ արթար պիհին կոթը։ Շատ շեն կենաս, մեր Ղարաբաղ, Մեր ճիրաքին շող ու շափաղ, Մեր տոն ու տեղ, հող ու հոտաղ, Հինչ վեր ունինք՝ լոխ քեզ մատաղ։ #բարիգիշեր #ԱրցախՀայաստան

Արծիվ, ով միշտ սլացավ բարձունքներում...🦅 Շնորհաւոր տարեդարձդ եւ յիշատակդ անմար... Պարզ, հասարակ, բայց ոգեղեն ՀԱՅ... Հետմահու արժանացել է «Արցախի Հերոս» կոչմանը, պարգևատրվել է «Ոսկե արծիվ» շքանշանով և ԼՂՀ «Մարտական խաչ» առաջին աստիճանի շքանշանով։ ՓԱՌՔԴ ԱՆՄԱՐ ԱԻՐԵԼԻ ՊԵՏՐՈՍ ՂԵՎՈՆԴՅԱՆ, հրամանատար ՊԵՏՈ...🌾Հավերժ փառք:🌾

Ավոն խմիչքի հետ սեր չուներ և չէր սիրում, երբ զինվորներն էին այն չարաշահում։ - Էլի խմո՞ւմ եք, – մոտենալով հավաքված զինվորներին՝ հարցնում է Ավոն։ - Դե, հրամանատար ջան, Ղարաբաղի թթի օղին աշխարհին է հայտնի։ Ամեն հաց ուտելուց մի բաժակ պետք է խմի ղարաբաղցին։ Միշտ էդպես է եղել. մեր պապերն էլ, պապերի պապերն էլ, երբ սեղան են նստել, թթի օղին անպակաս է եղել։ - Մեր պապերն էլ, պապերի պապերն էլ ժամանակից շուտ են խմել։ Ես անգամ պետք է խմենք վերջում ազգովի, ես ել ձեզ հետ միասին, -ասումն է Ավոն:

Հայաստանի սահմանը… Մոնթե Մելքոնյան Արցախում մի դիվանագետ հարցրեց Մոնթեին. – Ձեր պահանջած սահմանները որո՞նք են: Նա հպարտորեն և կտրուկ պատասխանեց. – Մեր սահմաններն այնտեղ են, ուր մեր տանկերն են կանգնած: Հին Արցախի սահմանն է մեր նախնական պահանջը: – Դա ո՞րն է: – Քուռ–Արաքս սահմանը: Հանկարծակիի եկած, ապշած դիվանագետն առարկեց. – Չե՞ք վախենում երրորդ երկրի միջամտությունից: Մոնթեն կտրական ասաց. – Փորձե´ք:

Օխտը դռնի վանք, վանք ԱՐՑԱԽԻ Հադրութի շրջանում։ Գտնվում է Մոխրենես գյուղից 3,5 կմ հյուսիս-արևմուտք, Յուղուսեն լեռան լանջին։ Հադրութի շրջան, գյուղ Մոխրենես, վանական համալիր Օխտը դռնի վանք 6_7 րդ. դդ. Մեզ հասած տվյալներով ադրբեջանցիներն այս խաչքարը տեղից պոկել ու գցել են։

Երբեմն-երբեմն գլուխս բարձրացնում էի վերարկուի տակից եւ Մոնթեին նայում: Մարտունու հրամանատարը խրամատում էր: Անձրեւի շիթերը դեմքի վրայով հոսում էին շորերի վրա: Կայծակի լույսից շրջակայքն լուսավորվում էր ,կարողանում էի տեսնել Մոնթեի անձրեւահար դեմքը,որ այդ պահին երկաթի գույն ուներmերբեք չեմ մոռանա նրա չափազանց մտահոգ դեմքի այդ պատկերը: Ամբողջ շրջանի հրամանատարը գիշերները խրամատներում էր անցկացնում:Ցերեկը գնում էր շտաբ,երեկոյան ժողովներ էին լինում,եւ հետո ամբողջ գիշերը խրամատներում էր անցկացնում:

Արցախում Ամանորի կեսգիշերին ջրի մոտ էին գնում աղմուկով, նստում խոտի վրա, հատիկեղենը լցնում ջուրը, և ավագն ասում էր. Քեզի կուտամ ցորեն, գարի, Դուն ինծի տուր բարի, Շնորհավոր նոր տարի։ Աղբյուր՝ Սիմոնյան Լ., Տոմարային ծիսաշար, հտ.1, Երևան, 2006։

Լավագույն տղերքը հեռացել են...🇦🇲 Ծնունդդ շնորհավոր հրամանատար💗 1952 թ. հունվարի 2-ին ծնվել է Շահումյանի և «Եղնիկների» արծիվ, արցախյան ազատամարտի «Արցախի հերոս» կոչմանն արժանացած, Մարտակերտի ջոկատների ընդհանուր հրամանատար, ԼՂՀ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր Շահեն Մեղրյանը: (Զոհվ. 1993 թ.):

Բարի լույս ազգ հայոց🇦🇲 Երկու մասունք, 1002 թ., 1290 թ.: Թարթառի վերնահովիտ,Արցախ:

Две армянские вершины были, есть и остаются армянскими. Мрав и Гомшасар, как два вечных и непоколебимых символа национального сопротивления, национального духа и национальной идентичности. Будем жить.✌ АРМЕНИЯ - ВСЁ ПРО АРМЕНИЮ И ПРО АРМЯН

ՔԱՐՎԱՃԱՌԻ ՀՐԱՇԱԼԻՔՆԵՐԻՑ... Եզակի լուծումներով խաչքար Հանդաբերդի վանքում (ԺԲ դարավերջ-ԺԳ դարասկիզբ)

Բարի՜ առավոտ, խաղաղ օր Էս հինչ զարմանք յերգիր-վեղս, Էս հինչ վյարքյար տոն ու տեղըս, Հունց անինքյ թա կուճյուր-նեղս, Կուճյուր տեղավ ամեն տեղըս։ Մատաղ ինիմ քու Թարթառեն, Մռավ սարեն, թութե ծառեն, Ռյանգ-ռյանգ մարմար քարեն, Մին էլ քարետ նախշած տառեն։ Տուն մի արծիվ՝ ես քու ճոտը, Մեզ պահողը՝ հացեն ճոթը, Մեր Շահ-թոթը, սարեն օթը, Մին էլ արթար պիհին կոթը։ Շատ շեն կենաս, մեր Ղարաբաղ, Մեր ճիրաքին շող ու շափաղ, Մեր տոն ու տեղ, հող ու հոտաղ, Հինչ վեր ունինք՝ լոխ քեզ մատաղ։

‼🙏💪Բարի լույսով բարի լու՜ր🗡🇦🇲‼🗻 Հայր մեր որ յերկինս ես,Սուրբ եղիցի անուն քո.Եկեսցէ արքայութիւն քո.Եղիցին կամք քո.Որպէս յերկինս` և յերկրի.Զհաց մեր հանապազորդտուր մեզ այսօր.Եվ թող մեզ զպարտիս մեր,Որպէս եւ մենք թողումքմերոց պարտապանաց.Եվ մի տանիր զմեզ ի փորձութիուն,Այլ փրկեա զմեզ ի չարէն:Զի քո է արքայութիունԵվ զօրութիուն և փառքՀավիտեանս.Ամեն...

«Եղնիկները» հերոսական մարտական գործողությունների արդյունքում ստրատեգիական անհրաժեշտ բարձունքներ են գրավել.

ԼՈՒՅՍԴ ԲԱՐԻ ՀԱՅՐԵՆԻՔ...🇦🇲 ՊԻՏԻ ԱՊՐԵՆՔ✊ ՊԻՏԻ ՀԱՂԹԵՆՔ🗡 ՊԻՏԻ ... Լույսդ բարի Հայ ու Հայաստանս ... Թող բարի լույսդ նորովի լինի, Առավոտդ վառ գույներով բացվի, Թող օրդ սիրով միշտ լցված լինի Ու ջերմ արևը քեզ աչքով անի...💥

«Մէկ օրով ինձ Հայաստանի ղեկավար անէք, ազգի կէսը կը գնդակահարեմ»: Կարօ Քահքէճեան (Սպիտակ Արջ)

Լեգենդար Չարդախլու գյուղն է(Խաչիսար,պատմական Մեծ Հայքի Ուտիք նահանգի Շակաշեն գավառ)։ Չարդախլուն գտնվում է Ադրբեջանի Շամխորի շրջանում։Այն հայաթափվել է 1987թ., որից հետո վերանվանվել է Չանլիբել։ Չարդախլուն աշխարհին տվել է Խորհրդային միության 2 մարշալ (Իվան Բաղրամյան և Համազասպ Բաբաջանյան ),2 գեներալ,որից 2-ը ցարական բանակի գեներալ(Տեր-Ղուկասյան Արշակ Հարությունի,Մարգարյան Ջհան Խաչատուրի,Դանիելյան Սմբատ Մելիքի,Մարտիրոսյան Ալեքսան Հովհաննեսի,Մանասյան Գուրգեն Գեորգիի,Մարտիրոսյան Յուրի

Անձնապես ես չեմ հավատում ուրիշների հետ մրցակցությանը՝ լինի դա ֆիզիկական, մտավոր կամ ցանկացած այլ ձևի: Այն, ինչին հավատում եմ, դա իմ սեփական անձի հետ մրցակցությունն է: Սա մրցակցության ամենադժվար և առավելագույնս հուսախաբ անող տեսակն է, որովհետև ինքդ քեզ գերազանցելն անհնար է: Մոնթե Մելքոնյան

«ԽԱՉԱԿԻՐՆԵՐ» ՋՈԿԱՏԻ ՀԻՄՆՈՒՄԸ Երեք ամիս լավ պատրաստվելուց հետո,դեղորայքով եւ զինմթերքով բեռնավորված,Կարոն եւ Շահեն վերադառնում են հայրենիք:1992 թ. Կարոն հիմնում է «Խաչակիրներ» ջոկատը, որի կնքահայրն է դառնում Պարգեւ Սրբազանը, իսկ հովանավորը` Արցախի հերոս Արթուր Ալեքսանյանը (Ամարասի Արթուրը):«Կարոն ասաց, որ ջոկատում միայն արմատներով սասունցիներ պետք է լինեն:«Ինչո՞ւ» հարցին էլ պատասխանեց. «Որովհետեւ նրանք իրենց պապերի ծնկին նստած` Գեւորգ Չաուշի եւ Անդրանիկի մասին են լսել:Ես չեմ ուզում իմ ջոկատում

ԿԱՐՈ ՔԱՀՔԵՋՅԱՆ-Կյանքս՝ՀԱՅՐԵՆԻՔԻՍ,հոգիս՝ ԱՍՏԾՈՒՆ,պատիվս՝ԻՆՁ «Կռիվը պրծնի,գամ Թարթառի ափին տունս շինեմ».Սպիտակ արջ: .Գուցե ես սփյուռքում միլիոնատերի տղա եմ,ուսյալ, զարգացած,յոթ լեզու խոսող,փողին փող չասող և դրսում շատ հանգիստ ու լավ կյանք ունեմ,բայց օտարության մեջ,օտարի աչքին արհամարհված օտար:Նախընտրում եմ ապրել իմ Հայրենիքում, հաց և սոխ ուտել,սառը ջուր խմել և երբեք չլինել երկրորդ սորտի քաղաքացի աշխարհի որևէ մեկ երկրում:Սա իմ Հայաստանն է:Ես կարող եմ օտարին ասել՝ չե՞ս հավանում, թող հեռացիր:

ՋՐՎՇՏԻԿ ՎԱՆՔ Ս. Եղիշե առաքյալ վանք,հայ առաքելական վանական համալիր Արցախի Մարտակերտի շրջանում՝ Մատաղիս գյուղից հյուսիս-արևմուտք,,հայ-ադրբեջանական շփման գծի մոտ, Մռավի անտառապատ լեռնաբազուկներից մեկի հարավային լանջին: Հայտնի է եղել Ներսմիհրի ուխտ անունով, քրիստոնեության ընդունումից հետո կոչվել է Ջրվշտիկ՝վանքի մոտ գտնվող Ջրվշտիկ ջրվեժի անունով,ապա՝ Ս. Եղիշե առաքյալ վանք:Ըստ պատմիչ Մովսես Կաղանկատվացու, V դ. Արցախի Վաչագան Բարեպաշտ թագավորը ս. Եղիշեի նահատակության տեղում հուշասյուն է կանգնեցրել,

Թարգմանչաց (Խաչակապ) անապատ վանք,4-րդ դ. հայկական վանք՝պատմական Մեծ Հայքի Ուտիք նահանգի Գարդման գավառում,Խաչակապ գյուղից 1,5 կմ հյուսիս՝2 փոքրիկ ձորակների միջև՝հարավահայաց լեռնալանջի հարթության վրա,Բոլորաջուր գետակի աջ ձորալանջին գտնվող միջն. հայկական վանական համալիր, որը շրջապատված է գեղատեսիլ,անտառածածկ լեռներով,ծովի մակերևույթից 1315 մ բարձրության վրա: 1900թ.այստեղ էր պահվում Թարգմանչաց ավետարանը,որի ստեղծման պատմությունը վերագրվում է 13-րդ դարին:

Հիշատակի օր... Երանի նրան,ով Մասիսը տուն կբերի Արծիվները բարձր գագաթներ են տենչում: Գագաթներից վեր`ազատությունն է:Հայորդիներն էլ արծիվներ էին,որ ոգու ըմբոստ,հզոր թռիչքով ճախրեցին հայոց երկնակամարում:Խռովք էր տիրում մեր արծվաբնում, ու թռիչք էր պետք` արծվաչյա հայորդու թռիչք:Ու թե Արցախյան ազատամարտը կամքն էր Աստծո ու Աստված ասել էր`«Եղիցի թռիչք»,հայացքներս երկինք պիտի հառենք ու ասենք`«Եվ եղև…»: Եվ եղավ այնպես,որ ճախրեցին հողեղենները, ճախրեցին հողի’վրա, հողի’համար,ճախրեցին ազատ ու անպարտ…

Պատարագ Մոնթե (ԱՎՈ)Մելքոնյանի հիշատակին Վ.ԴԱՎԹՅԱՆԻ անտիպ պոեմից Ներիր,Հիսուսդ զինյալ,քեզ չտեսա ես կյանքում Ես քո լեգենդը տեսա շամանդաղում հրակեզ Քո առասպելը տեսա արծիվների ճախրանքում ԵՎ դագաղում Դագաղում լոկ դագաղում տեսա քեզ Ոչ,մեղանչում եմ քո դեմ,ներիր,ներիր ինձ կրկին Լեգենդները աշխարհում չունեն դագաղ ու պատանք Առասպելի արծիվներն ապավինում երկնքին ԵՎ ճախրում են Աստըծո լույսերի մեջ կապուտակ: Ոչ, դագաղ չէր իմ դիմաց ՈՒ մարմին չէր դագաղում Շամանդաղը լեգենդի վառվում,տալիս էր ցոլքին

Իմ կուսակցութիւնս իմ երկիրս է Կարո Քահքեջյանի նպատակը.«Յուսամ,որ մեր պայքարը էս տարի պրծնի,արդէն էս տարի վերջացնենք,ետք Շահումեանով,Մարտակերտով հայրենիքը լրիւ ազատագրուի,գոնէ մեր զաւակները էս օրերը չտենան.ուրախ ապրեն»: «Արիւնից ծորած երիզ մի կարմիր, Երկնքից պոկւած կտոր մի կապոյտ, Հասուն հասկերի շող նարնջագոյն, Եւ վեց դարերի խաւարի վրայ՝Դրօ´շ Եռագոյն» Հունիսի 26-ը`Կարո Քահքեջյանի(Սպիտակ Արջ),«Խաչակիրներ» ջոկատի հրամանատարի հիշատակի օրն է Սպիտակ Արջը կյանքը նվիրեց Արցախի ազատագրությանը

Հայից Հայ Մոնթե Մելքոնյան (Ավո) 1993 թ. հունիսի 12-ին անմահացավ Հայոց Տան՝Հայաստան__Արցախ Հանրապետության ազգային հերոս՝ Մոնթե Մելքոնյանը, քաջանց քաջ Ավոն... ՀԱՅԱՍՏԱՆ աշխարհը Մոնթեի կարիքը այսօր շատ է զգում,մի նվիրյալ հրամանատարի,որի ապրած երկրային կյանքը ուսանելի բաց դասագիրք է յուրաքանչյուր զինվորականի, հայրենապաշտ ու հայրենացավ հայի համար: Երկար կյանք նվիրական երազանքներիդ ՀԵՌԱՏԵՍ ՀԱՅ: «Ոչ մէկ երկրի ոչ մէկ դատարան իրաւունք չունի դատել մեր պայքարը»: Մոնթե

Բարձունքը մերն է, տղերքը` չկան, Տղերքն ավելի բարձրում մնացին: Դիպան Աստղերին, աստղերը հանգան, ՈՒ մռմուռ քսվեց մեր ցամաք հացին։ Շահեցի՞ր երկիր, թե՞ կորցրեցիր. Բարձունքը մերն է, տղերքը… չկան։

Դիզափայտ լեռը գտնվում է Արցախի՝Հադրութի շրջանում:Այն ծովի մակարդակից բարձր է 2478մ:Լեռան երկրորդ անվանումը Զիարաթ է։Դիզափայտի գագաթին հիմնված է եղել Կատարո վանքը:Լեռնագագաթն Արցախի պատմական սրբավայրերից է Ըստ ավանդության,սարի գագաթին,հինավուրց Կատարո վանքի տեղում, 330-ական.նահատակվել են մազքթաց արքա Սանեսանի զավակներն ու բազմաթիվ քրիստոնյաներ,որոնց դարձի էր բերել Ս.Գ. Լուսավորչի թոռը՝Արցախ աշխարհի առաջին եպիսկոպոս Ս.Գրիգորիսը։Նորահավատներին դիզել են ինչպես փայտը և այրել(այստեղից էլ լեռան անունը

Գանձասար (Արցախ) Gandzasar Monastery(Artsakh) Northern entrance to the gavit, Северный вход в гавит, Photo by Ashy Baghdasaryan

Մայիսի 18-ը Լաչինի ազտագրման օրն է: Լաչինը՝ Արցախի կյանքի ճանապարհը...Շուշիի ազատագրումը 1992 թւականի մայիսեան փառահեղ յաղթնակների միայն սկիզբն էր: Հայոց արծւաբոյնի ազատագրումից 10 օր անց, 1992 թւականի մայիսի 18-ին, հայկական ստորաբաժանումները զարգացնելով իրենց յաջողութիւններն ազատագրեցին Լաչինը: Լաչինի ազատագրումը ռազմավարական հսկայական նշանակութիւն ունէր: Այն ապահովեց Հայաստանի եւ Արցախի ցամաքային կապը:

«Սա՛Հայաստան է և վերջ:Ո՛չ ոք չի կարող ասել,որ սա Հայաստանը չէ,ո՛չ ոք իրավունք չունի սա վաճառքի դնել,փոխանակման դնել,հանձման դնել,ինչպես նաև մնացած Հայոց հողերը:Ո՛չ մի տեսակի գաղափար չի կարող արդարացնել Շահումյանի,Գետաշենի,Արցախի հանձնումը...» Լեոնիդ Ազգալդյան Արցախի ազատամարտին նոր թափ հաղորդելու նպատակով էլ 1991թ. հունիսին Հովսեփ Հովսեփյանի հետ միասին նա ստեղծել է «Ազատագրական բանակ»ռազմական կազմակերպությունը,որը,թեկուզ միայն Հայաստան-Արցախ-Սփյուռք ճիգերի համադրման իմաստով,

ԵՐԿՐԻ ԻՐԱԿԱՆ ՏԵՐԵՐԸ🇦🇲 Երանի՜ նրանց, ովքեր ձեր հոգուց մի կտոր ունեն իրենց կրծքի տակ...(Իրինա Բարսեղյան-Կրպեյան) Մեծն Մուրադ ջոկատի տղաները Արցախյան պատերազմի տարիներին.... Հայրենասիրությունը ապացուցվում է ոչ թե խոսքով,այլ գործով: Նրանք դա արեցին:Փառք ու պատիվ ձեզ:

The Voice of America has released a documentary about Nagorno-Karabakh (Artsakh), referring back to the history of the land dispute and its value for the Armenians. The movie is titled “Karabakh: Peaceful Life Next to War Ghosts.” https://www.youtube.com/watch?v=5747OPGy1EA "Голос Америки" выпустил документальный фильм о Нагорном Карабахе (Арцах), в котором речь идет о истории земельный споры и его ценности для армян. Карабах: мирная жизнь рядом с призраками войны."