Մշակույթ
Подгруженный файл
Գեղարդի ներքին ժամատան հայտնի առյուծների, այծի քանդակները շատերին է հետաքրքրում, թե ինչո՞ւ են առյուծները շխթայված։Եթե լավ նայենք կտեսնենք որ առյուծների պոչերը /վիշապ/ օձեր են։Այդպիսի մի առյուծի պատկեր կա Վանի թանգարանում/թուրքիա/ թվագրված մթա 800թվական։Արդյոք քիմեռներ չե՞ն պատկերված Գեղարդի ժամատանը, որոնք շղթայված են որպես խորհրդանիշ լեռան հրաբխածին հատկությանը։
/Քիմեռ, հին հունական դիցաբանության մեջ առյուծի մարմնով, եռագլուխ ԵՂՋԵՐՈՒԱՔԱՂ։Համեմատեք
2.Վանի թանգարանում այսպես է ցուցադրվում
Подгруженный файл
Կարմիր արևն առավոտյան
Պայծառ ցոլաց դեպի Մուշ,
Ծավալվեցավ ծովի նման
Մշու դաշտը քաղցրահուշ։
Նրա շուրջը խոշոր դեմքով
Կանգնած, լեռներն ահագին,
Քնաթաթախ, լուռ աղոթքով,
Նայում են վեր— երկնքին։
Արածանին օձապտույտ
Ծաղկադալար ափերում,
Մշուշի մեջ, ազատ, անփույթ
Խաղ է անում, փրփըրում։
#ՀովհաննեսԹումանյան #Սուլուխիկամուրջ
Подгруженный файл
Երբ Րաֆֆին դասավանդում էր Արամյան դպրոցում, երբեմն-երբեմն քաշում էր աշակերտների մազերը: Մի օր աշակերտները խուզում են գլուխները և ուրախ, երջանիկ սպասում են ուսուցչին:
Րաֆֆին ներս է մտնում և նկատելով այդ խորամանկ խաղը, քմծիծաղ է տալիս, ապա մեկին կանչում դաս պատասխանելու: Աշակերտը կմկմում է, տեղ-տեղ սխալվում:
Վիպասանը քաշում է ականջից և ասում.
– Դե հիմա էլ գնացեք ականջներդ խուզեք:
Подгруженный файл
Վայոց ձոր, Եղեգիս։ Հեռվում` Ս. Աստվածածին եկեղեցին (Զորաց տաճար), ներքևում` որմնափակ կոթող` զույգ խաչքարերով և վերնամասի կամարաձև քարին «Աստվածամայրը Մանկան հետ» քանդակով (13-րդ դարի վերջեր)։ Օրբելյան իշխանների նստավայր երբեմնի այս ծաղկուն ավանը ձեռագրերի հիշատակարաններում երբեմն մայրաքաղաք է կոչվում։
Լուսանկարը` Թամար Գալստյանի։
Подгруженный файл
Շա՜տ և ամե՛ն տեսակ քար կա Հայաստանում։ Զգույշ քայլիր այս հողի վրայով և զգույշ վարվիր ամեն մի քարի հետ,եթե մամուռը քերես,նրանց վրա նախնադարյան մարդու գծանկարներ կտեսնես,նշանագրե՛ր,արամեական, խուրիտական,ասորական սեպագիր արձանագրություններ,զարդ ու քանդակ,իսկ չորրորդ դարի վերջից սկսած՝նաև այն,երկաթե պայտերի նմանվող ամուր ու դիմացկուն տառերը, որոնք անբաժան են այս քարերից ավելի քան 1600 տարի...Նրանցից ամեն մեկի վրա մեր ինքնության դրոշմը կա,Գ. Էմին
ՀՀ Կոտայքի մարզ, Զառ, կուռք` Ք.ա.V-III հազ., բազալտ
Подгруженный файл
Համշենում Նոր տարվա գիշերով դռնից ներս «հաբիգա» (պարկ) էին գցում, որի մեջ ընկույզ էին դնում։
Կաղանդի օրը տուն էին մտնում ու տնից դուրս էին ելնում աջ ոտքով, քանի որ աջը կապվում էր հաջողության հետ։
Ջավախքում վաղ առսվոտյան ապլան (տանտիկինը) հարսների հետ տարի-հացը ձեռքերին դուրս էին գալիս և, դիմելով դեպի արևելք, երեք անգամ ասում. «Դէօվլաթ, սարն ես, ձորն ես, արի տուն»։
Աղբյուր՝ Սիմոնյան Լ., Տոմարային ծիսաշար, հտ.1, Երևան, 2006։
Подгруженный файл
ՅԱՐԽՈՒՇՏԱ🇦🇲
Յարխուշտա, Մուշի և Սասունիշրջանների հայ ազգաբնակչության ռազմական պար, որը պարում էին տղամարդիկ։ Պատկանում է ծափ պարերի տեսակին։
Անվան ստուգաբանություն
Պարի անվանումը ունեցել է տարբեր մեկնաբանություններ։ Դրանցից մեկն է, որ «Յարխուշտա» նշանակում է զենքի ընկեր։ Պարսկերենից «յար», բացի սիրեցյալից նշանակում է ընկեր, իսկ «խըշտ», «խըշտիկ» ՝ կարճ նիզակ, զենք։
Այս պարը արտահայտում է մեր ազգի մի քիչ խելագար , հերոսական,հավերժական ոգին։
Подгруженный файл
Տիգրանակերտի պատմական Դիլավեր կամուրջը վերանորոգման կարիքն ունի
Տիգրանակերտի Չինար գաւառէն մոտ 30 կմ հեռաւորութեան վրայ գտնուող պատմական Դիլավեր կամուրջը, որը կը գնահատուի մոտ 400 տարեկան:
Շրջանի բնակիչներն իրենց անհանգստութիւնն յայտներ են կամուրջի անհետացման վտանգի համար: Անոնք պահանջեր են իշխանութիւններուն՝ տէր կանգնիլ կամուրջին, որն ամեն պահի կարող փլուզուիլ՝ մաշուածութեան եւ անխնամ վիճակի պատճառով;
Բնակիչները գրանցեցին փաստը, որ եթէ պատմական կառուցուածքով եւ գեղեցկութեամբ այս կամուրջը
Подгруженный файл
Ancient armenian monasteries are famous with numerous figurative decorations. Here, an eagle pecks at a smaller bird held in its talons, observed by a lion. Between them, the typical Armenian cross.
Древние армянские монастыри славятся многочисленными образными украшениями. Здесь орёл клюет на меньшую птицу, удерживаемую в своих талонах, наблюдаемую львом. Между ними типичный армянский крест.
Подгруженный файл
Վասպուրական թագավորության հիմնադիր Գագիկ Ա Արծրունու(գահակալել է 908-943 թթ.) որմնաքանդակը իր կառուցած Վանա լճի Աղթամար կղզու Սբ. Խաչ եկեղեցու (921 թ.) պատի վրա:
Relief of King Gagik I Artsruni (reigned: 908-943) who established the Kingdom of Vaspurakan and in 921 erected the Church of the Holy on Lake Van's Island of Aghtamar.
Արծրունյաց զինանշանի որմնաքանդակը Վանա լճի Սբ. Խաչ եկեղեցու (921 թ.)վրա:
Relief of the Coat of Arms of the Artsruni Dynasty on Lake Van's Church of the Holy Cross. 92
Подгруженный файл
Հայացքը երկնքից չկտրող սուրբը, կռվից վերադարձող հաղթական զինվորը, իր ժողովրդի ցավերը և ուրախությունները երգի վերածող աշուղը, արվեստագետը՝ գեղեցիկի երկրպագու, իմաստասերը, պետական գործիչը, բարերարը, գիտության մարդը - սրանք բոլորը, իրենց միաբան և ստեղծագործ դեգերումներով, նպաստում են իրենց ժողովրդի մշակույթին: Արժեքներ՝ գիտական, գեղարվեստական, բարոյական - ահա՝ մշակույթը: Ավելի ճիշտը՝ դա արժեքների նվիրապետորեն կազմակերպված ամբողջություն է:
Սրբագրենք այն մեծ մոլորանքը, ըստ որի՝ գոյություն ունի մի
Подгруженный файл
Ուրբաթագիրք՝ հայերեն առաջին տպագիր գիրքը։
Տպագրվել է Վենետիկում 1512 թ. Հակոբ Մեղապարտի կողմից:
Ունի 124 թղթյա էջ, 24 վերնախորագրային զարդանախշ, տպագրված է սև և կարմիր գույներով։
Ուրբաթագրքի մեկ օրինակ պահպանվում է Հայաստանի ազգային գրադարանում, որն էլ գրադարանի ֆոնդի ամենահին գիրքն է հանդիսանում։
Подгруженный файл
Զօրավարաց եկեղեցի
Կը գտնուի Սիսի բերդին հարաւային պարիսպին վրայ։ Կ՚ենթադրուի որ անիկա յատկացուած էր բերդի բնակիչներուն եւ զինուորներուն։ Զատիկի երրորդ օրը սսեցիները ունին յատուկ տօն մը որ կը կոչուի Բերդի օր (թրքերէնով kalagünü)։ Ժողովուրդը մէկ օրուայ պաշար շալկած՝ խուռներամ ուխտի կու գայ Զօրավարաց եկեղեցւոյ աւերակներուն մօտ, կիսաքանդ խորանին մէջ կը մատուցուի հանդիսաւոր պատարագ, ապա տեղի կ՚ունենան տօնական խրախճանքներ։
Подгруженный файл
Մարդկանց գլխին դրված ծաղկե պսակները,դեռ շատ հին ժամանակներից սկսած,պիտի երևան գային նաև գլխարկների հետ,ամրացվեին նրանց վրա և ի վերջո փոխարինվեին,ծաղկային զարդերով:Այս տեսակետից արժանի են ուշադրության հին աստվածությունների,թագավորների և ուրիշների ծաղկակիր թագերը:Այդպիսիններից է,օրինակ,Թոփրակ-Կալեում գտնված,ուրարտական ծագում ունեցող մի մարդագլուխ առյուծի արձանի թագը,որի վրա պատկերված են ծաղիկներ:
Տոտեմական գաղափարների մնացուկներ կրող այդ արձանը, դիցաբանական առումով,շատ ավելի հին ժամանակների հետ
Подгруженный файл
ՄՐԵՆԻ ԿԱԹՈՂԻԿԵ ԵԿԵՂԵՑԻ 639թ
Լուսանկարված ՀՀ տարածքից։
Մի Անի էլ Մրենն է,սահմանի բերանին ու Թուրքիայի տարածքում մնացած
Գմբեթավոր բազիլիկ տիպի հայկական եկեղեցի Kingdom of Armenia-Մեծ Հայքի Ararat Այրարատ նահանգի Շիրակ գավառում:Գտնվում է`Ախուրյանի աջափնյա գետեզրի մոտ,Բագարանից ոչ հեռու,պատմական Մրեն քաղաքի տարածքում:Սեբեոսի վկայությամբ կառուցվել է իշխան Դավիթ Սահառունու կողմից,շինարարությունն ավարտվել է 639-640թթ:
Պատկանում է գմբեթավոր բազիլիկ եկեղեցիների տիպին,լայնությունը 20մ
Подгруженный файл
A study of Armenian architecture is in reality,a study of the history of the church and Christianity.Thousands of churches and monasteries cover Armenia's mountainous landscape, often built next to one of its many lakes.3,000years of history have provided for remarkable originality in design and variety
These churches and monasteries,many built right into the stone mountains, can be small and simple,with external sculptures and relief, or large and formal.A large number of types were developed
Подгруженный файл
Թարգմանչաց (Խաչակապ) անապատ վանք,4-րդ դ. հայկական վանք՝պատմական Մեծ Հայքի Ուտիք նահանգի Գարդման գավառում,Խաչակապ գյուղից 1,5 կմ հյուսիս՝2 փոքրիկ ձորակների միջև՝հարավահայաց լեռնալանջի հարթության վրա,Բոլորաջուր գետակի աջ ձորալանջին գտնվող միջն. հայկական վանական համալիր, որը շրջապատված է գեղատեսիլ,անտառածածկ լեռներով,ծովի մակերևույթից 1315 մ բարձրության վրա:
1900թ.այստեղ էր պահվում Թարգմանչաց ավետարանը,որի ստեղծման պատմությունը վերագրվում է 13-րդ դարին:
Подгруженный файл
Ախուրյան գետի կամուրջը (Անի)
Ախուրյան /Արփա գետի կամուրջը թվագրվում է Բագրատունյաց ժամանակաշրջանին (10-րդ կամ 11-րդ դ․)։ Մեկ այլ տեսակետի համաձայն՝ այն կառուցվել է 13-րդ դարում։ Կամուրջի մոտակայքում գտնված մակագրության մեջ նշված է, որ 14-րդ դարի սկզբին շինարարական աշխատանքներ են արվել կամրջի շրջակայքում։
Կամրջի միակ կամարը (30 մետր) քանդվել է՝ թողնելով միայն բարձր կամարակալերը, որոնք պետք է որ պարսպի մի մասը լինեն։ 19-րդ դարի ճանապարհորդները տեղեկացնում են, որ կամրջի մոտ եղել է պահակատուն
Подгруженный файл
Изображение человекоподобной львицы на надгробной плите князя Эликума III Орбеляна (1300 г.). Надгробие находится в часовне св. Григория монастыря Нораванк в Вайоцдзорской области.
Эликум приходился сыном князя Тарсаича Орбеляна, который взял в жены принцессу Мину – дочь Асана Джалала Вахтангяна. Львица на надгробии имеет человеческое тело и конечности, и длинный хвост. Над ее головой можно распознать нимб.
Подгруженный файл
«Ռ»-ն դժվար արտաբերվող հնչյուն է: Օրեցօր ավելանում է այն երեխաների թիվն,ովքեր չեն կարողանում այն արտաբերել:Այս տառը հնչում է,երբ լեզվի ծայրը դիպչում է վերին քիմքին և թրթռում:«Ռ»-ն արտաբերելու համար անհրաժեշտ է լեզվի մի քանի մկանների համագործակցված աշխատանքը:Որոշ մարդկանց մոտ այդ մկանային հյուսվածքները բացակայում են,ու «ռ»-ն արտասանելը դառնում է գրեթե անհնար:
Սակայն մեծամասնության մոտ «ռ»-ն արտաբերելու ունակությունը ձեռք է բերվում լոգոպետին այցելելուց հետո:Ինչքան փոքր հասակում է դա տեղի ունենում
Подгруженный файл
Армянская керамика–древнейшее из искусств, известное еще со времен медно-каменного века. Как свидетельствуют археологические находки,в дальнейшем ремесло постоянно развивалось, изделия,датированные VIII в.до н.э.,свидетельствуют о расцвете керамики в эпоху Урарту.
В средневековье слава и традиции мастеров армянской керамики выходят за пределы Армянского нагорья.Особую известность получили школы керамики в Двине и Ани.Самые распространенные керамические образцы этого периода—предметы утвари
Подгруженный файл
Հնգաթռիչք կամուրջ Քասաղ գետի վրա, 1706 թ.
Միջնադարյան կամուրջ (1706թ.), հնգաթռիչք:
Medieval bridge (1706), with 5 aisles (arches)
Средневековых мост (1706г.) с 5 пролетами (арками).
Օշականի կամուրջ, կամուրջ Հայաստանի Արագածոտնի մարզամ, Քասաղ գետի վրա, Օշական գյուղից հարավ։ Կառուցել է Նահապետ Եդեսացի կաթողիկոսը (1691-1706) սրբատաշ կարմիր տուֆից։ Հնգաթռիչք կամուրջ է։ Նորոգվել է 1778 թ կաթողիկոս Սիմեոն Երևանցու կողմից:
Подгруженный файл
Ковер-плетение исторически является крупной традиционной профессией для большинства женского населения Карабаха,включая многие армянские семьи, хотя среди мужчин тоже были видные карабахские ковры.Самый старый армянский ковер из региона, именуемый Арцахом в средневековый период,из деревни Бананц и датируется началом тринадцатого века. Первый раз, когда армянское слово для ковра, горг,было упомянуто в армянской надписи 1242-43 года на стене Каптаванской церкви в Арцахе,тогда как армянское слово
Подгруженный файл
На горе Немрут на юго-востоке Турции располагается древнейшая армянская святыня–гробница царя Коммагенского царства АнтиохаI Ервандуни.Древнеармянское царство существовало в период эллинизма с IV-Iвека до нэ Царь АнтиохI Ервандуни из армянской династии Ервандидов правил Коммагенским царством 32–с70 до 38годы до нэ.АнтиохI вошел в историю значительным вкладом в архитектуру Коммагенского царства,доказывает дошедшие до нашего времени строения–его гробница, построенная по его повелению в 62 году
Подгруженный файл
Святой Мина,или Миниато почитается как первый мученик во Флоренции. По преданию он был армянским принцем,по началу богатым,черствым и расточительным. Одумавшись и совершив покаянное паломничество в Рим,он удалился в пещеру около Флоренции,где стал вести отшельническую жизнь.Святой Мина оставался там покуда император Деций не решил предать его мученической смерти.Дикие звери отказались разрывать Миниато на куски,а огонь гас,и тогда святому отрубили голову.Согласно житию,после казни мученик
Подгруженный файл
Զվարթնոց (Առապարի Սուրբ Գրիգոր,Երկնավոր Զվարթնոց, Վաղարշապատի Սուրբ Գրիգոր),տաճար,եկեղեցի Մեծ Հայքի Այրարատ աշխարհի Արագածոտն գավառում։Ավերակները պահպանվել են Վաղարշապատ քաղաքի արևելյան կողմում,Երևան-Վաղարշապատ ճանապարհից ձախ։
Տաճարը կառուցվել է Հայոց Ներսես Գ Տայեցի (641-661)կաթողիկոսի հանձնարարությամբ։ Գլխավոր ճարտարապետը եղել է Հոհանը։ Մասնագետների մեծ մասի կարծիքով, տաճարի շինարարություն սկսվել է 643 թվականին, ավարտվել՝652 թվականին։Կառուցման մասին հիշատակում են միջնադարյան հայ պատմիչները։
Подгруженный файл
Դադիվանք՝գտնվպւմ է Շահումյանի շրջանի Դադիվանք գյուղում,Դադիվան լեռան լանջին,Թարթառ գետի ձախ ափին:Դադիվանքը ունի նուրբ զարդարանք կրոնական և աշխարհիկ մոտիվներով,վիմագրերով,բացառիկ որմնանկարներով:Այս պատմական հուշարձանը տեղադրվել է 13-րդ դարում ՝Վախթանգ իշխանի կնոջ՝Վախթանգյանների տան տիրակալ Արզու Խաթունի կողմից:5-րդ դարից Դադիվանքը հիշատակվում է որպես եպիսկոպոսական,իսկ համալիրի պահպանված շենքերը`9-րդից մինչև 13-րդ դարեր:Վանական համալիրը ներառում է 4եկեղեցիներ,վանական խցեր,գործատու,գրադարան և այլն:
Подгруженный файл
Լեգենդ իմ երկրի մասին․Հարսնաձորի Դիտակետ
Գորիս-Տաթև ճանապարհին է գտնվում Հալիձորի անտառի դիմացի բարձր գահավեժ քարափներից մեկը՝Հարսնաձորը:Ղևոնդ Ալիշանն այն անվանում է Հարսնավազ՝հարսի վազելու տեղը:Հարսնաձորի դիտակետի հետ կապված լեգենդ կա։
Լեգենդը պատմում է,որ հին ժամանակներում մի տղա ու աղջիկ քայլում էին կիրճի եզրով,նրանց վրա հանկարծակի հարձակվում են պարսիկ զինվորներ։Տղային սպանում են,իսկ նրա հարսնացուն,որոշելով՝ավելի լավ է մեռնի,քան գերի ընկնի,խաչակնքվում է և նետվում ձորը։Աղջկա շրջազգեստը
Подгруженный файл
Գարեգին Լեւոնեանին
1908, 22 դեկտեմբեր, Ս. Էջմիածին
Հայի՛ ճուտ,
Զուռնաչի Լեւոն,
Անշնո՛րհք, 16 օրինակ Գեղարուեստը շլակեցի, բերի, բացի, տեսայ, որ իմ փայը չը կայ, մի լաւ ծիծաղեցի: Ծտի թեւով հասցուր, թէ չէ, ծեծ կայ, ծեծ: Յանձնեցի բոլորն էլ Քոչար բիծային, որ բաժանէ տէրերին:
Շատ բարեւ բոլորին:
Քո Կոմիտաս
Подгруженный файл
Тайны дома Лазаревых В ноябре 1916 года умер последний представитель семьи Лазаревых (Лазарянов), и род этот по мужской линии пресекся. Через год в особняк на Невском проспекте ворвались матросы-большевики. Они не только разграбили дом, но и уничтожили личные архивы семьи, лишив потомков многих ценных свидетельств и документов по истории России и Армении.Почетная неволя Лазаряны до начала XVII век





























